Η διατήρηση του αστρονομικού περιβάλλοντος είναι στενά συνδεδεμένη με την κατανόηση και την αποδοχή της επιστήμης της αστρονομίας από την κοινωνία. Αυτό όμως απαιτεί αποτελεσματική μόρφωση. Ξέρουμε πώς αυτό μπορεί να επιτευχθεί. Αυτό που μας μένει είναι να δραστηριοποιηθούμε στο χώρο της εκπαίδευσης και να πείσουμε τους συναδέλφους μας και τους μαθητές μας να κάνουν το ίδιο.
Οι άνθρωποι δεν θα ευαισθητοποιηθούν στο πρόβλημα της φωτορύπανσης, αν δεν αναγνωρίσουν την σημασία της αστρονομίας. Στην πραγματικότητα η αστρονομία έχει βαθιές ρίζες στην ιστορία και τον πολιτισμό σαν αποτέλεσμα των πρακτικών της εφαρμογών και των θρησκευτικών και φιλοσοφικών της επιδράσεων. Αυτή μελετά την αλλαγή των ημερών, των εποχών και των μεγάλης κλίμακας κλιματολογικών αλλαγών. Η Αστρονομία, συνεισφέρει στην ανάπτυξη των μαθηματικών, της πληροφορικής, των επιστημών γενικότερα αλλά και της τεχνολογίας. Είναι από μόνη της μια δυναμική επιστήμη που προσελκύει το ενδιαφέρον πολλών ανθρώπων. Έχει να κάνει με την μελέτη της γέννησης και εξέλιξης του σύμπαντος και της γης. Επίσης έχει αισθητικές και συναισθηματικές πλευρές: αποκαλύπτει ένα σύμπαν το οποίο είναι απέραντο και πανέμορφο: εξάπτει την φαντασία και την περιέργεια και σου δημιουργεί την ανάγκη για εξερεύνηση και ανακάλυψη. Στο σχολείο θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί, η Αστρονομία, για να διδάξουμε θέματα σχετικά με το φωτισμό και την βαρύτητα, καθώς και να τονίσουμε την σημασία της παρατήρησης στην επιστημονική μέθοδο. Προσελκύει νέους ανθρώπους στις επιστήμες και την τεχνολογία, αυξάνει το γενικό ενδιαφέρον για τις επιστήμες, και είναι μια διασκεδαστική απασχόληση για χιλιάδες ανθρώπους σε όλο τον κόσμο.
Ξέρουμε πολλά πράγματα για την αποτελεσματικότητα της διδασκαλίας και της μάθησης. Οι νέοι άνθρωποι, (αλλά και οι ενήλικες) έχουν παρεξηγήσει τα επιστημονικά θέματα, τα οποία οι καθηγητές πρέπει να εντοπίσουν και να αντιμετωπίσουν. Οι επιστημονικές έννοιες πρέπει να παρουσιάζονται με μια λογική σειρά και σε τέτοια ηλικία ώστε οι μαθητές να μπορέσουν να τις κατανοήσουν. Η επιστημονική διδασκαλία είναι πιο αποτελεσματική όταν χρησιμοποιούνται μέθοδοι βασισμένες σε ερωτήσεις και σε διάφορες δραστηριότητες (Percy 1996a). Αυτό σημαίνει ότι η παρατήρηση του ουρανού πρέπει να είναι απαραίτητο κομμάτι της εκπαίδευσης στην αστρονομία. Παρόλο που η ημερήσια αστρονομία είναι πιο εύκολη, από τη νυχτερινή (τα αστέρια βγαίνουν τη νύχτα οι μαθητές όχι), οι πλανήτες, τα αστέρια, οι αστερισμοί πρέπει να είναι μέρος κάθε αστρονομικού μαθήματος. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί, για παράδειγμα, αν επιτρέψουμε σε κάθε μαθητή να φτιάξει το δικό του “ευρετήριο άστρων” (Scharz and Cooper 1994). Μπορούν οι μαθητές, να διδαχθούν στην τάξη πώς να το χρησιμοποιούν, έτσι ώστε να το χρησιμοποιούν το απόγευμα στον ελεύθερο χρόνο τους.
Δυστυχώς υπάρχουν πολλά εμπόδια για την αποτελεσματικότερη διδασκαλία της αστρονομίας. Έλλειψη εκτίμησης της αξίας της, έλλειψη κατανόησης της Αστρονομίας και της Εκπαίδευσης της Αστρονομίας από τους καθηγητές, κυρίως όμως οι βαθιά ριζωμένες κλασσικές μέθοδοι διδασκαλίας με απομνημόνευση και επανάληψη. Οι αστρονόμοι πρέπει να δουλέψουν με τους καθηγητές για να βελτιώσουν την κατάσταση αυτή, όπως έχει γίνει πολύ αποτελεσματικά στη Γαλλία για πάνω από 20 χρόνια.
Υπάρχουν διάφοροι ορισμοί για τους ερασιτέχνες αστρονόμους. Ο απλούστερος είναι: “κάποιος που απολαμβάνει την αστρονομία και την καλλιεργεί σαν χόμπι”. Μεγάλος αριθμός ατόμων ταιριάζει σε αυτόν τον ορισμό είναι άνθρωποι που διαβάζουν για την αστρονομία, παρακολουθούν διαλέξεις ή βλέπουν τηλεοπτικά ντοκιμαντέρ. Μπορεί να τους αρέσει να ατενίζουν τον ουρανό και να ειδικεύονται στο να χρησιμοποιούν χάρτες ουρανού και τηλεσκόπια. O Williams (1988) έχει προτείνει ένα διαφορετικό ορισμό “κάποιος που ασχολείται με την αστρονομία, με ζήλο, αλλά δεν το κάνει για να αμειφθεί”. Τέτοιοι ανεξάρτητοι μπορούν να συνεισφέρουν σημαντικά στην αστρονομική έρευνα, μέσα από την μέτρηση μεταβλητών αστεριών, για παράδειγμα, με την ανακάλυψη κομητών, αστεροειδών, νόβα και σουπερνόβα. Μπορεί επίσης να συνεισφέρουν σημαντικά στην εκπαίδευση της αστρονομίας (Percy 1997): αφού κάνουν ραδιοφωνικά και τηλεοπτικά προγράμματα, γράφουν βιβλία και ακόμη άρθρα σε εφημερίδες και περιοδικά, κάνουν μαθήματα αστρονομίας και δίνουν διαλέξεις. Επίσης προσφέρουν εθελοντική εργασία στα Πλανητάρια, στα επιστημονικά κέντρα και στα δημόσια παρατηρητήρια, ενώ διοργανώνουν συγκεντρώσεις για την παρατήρηση αστεριών. Μπορούν επίσης να συνεισφέρουν στην εκπαίδευση στην αστρονομία στα σχολεία, μέσα από προγράμματα όπως αυτό της Astronomical Society of The Pacific, το έργο ASTRO (Βennett 1997).
Αν κάθε αστρονόμος και φοιτητής της αστρονομίας ξοδεύουν 2% περισσότερο χρόνο στην εκπαίδευση, τα αποτελέσματα θα ήταν πιο ουσιαστικά. Πρέπει να θυμηθούμε πως, όπως ο Fraknoi (1996) είχε τόσο εύστοχα πει, η εκπαίδευση της αστρονομίας λαμβάνει χώρα σε πολλά άλλα μέρη εκτός της αίθουσας διδασκαλίας: στην τηλεόραση, το ραδιόφωνο, στις εφημερίδες και τα περιοδικά, στα πλανητάρια και επιστημονικά κέντρα, σε κλαμπ αστρονομίας και στις συγκεντρώσεις παρατήρησης του έναστρου ουρανού που αυτά διοργανώνουν, σε ομάδες νέων και στο Internet. Τα εργαλεία της ανεπίσημης εκπαίδευσης επηρεάζουν τόσο τους μαθητές όσο και το ευρύτερο κοινό.
επιλεγμένα αποσπάσματα από την ομιλία του
John R. Percy
Erindale Campus, University of Toronto
Mississauga ON Canada L5L 1 C6
Υποβολή απάντησης
Για να σχολιάσετε πρέπει να συνδεθείτε.